Macar mimarın gözünden 100 yıl önceki İstanbul!

Macar kökenli mimar Karoly Kos’un 100 yıl önce görüntülediği İstanbul fotoğraflar ‘İstanbul 100 Sergisi’ başlığı altında, İstanbul’daki Macar Kültür Merkezi’nde sergilenmeye başladı. 1 Nisan tarihine kadar açık kalacak sergide daha önce hiçbir yerde yayınlamayan, 100 yıl önceki İstanbul’un görünümüne ait 50 adet fotoğraf yer alıyor.

‘İstanbul Şehir Tarihi ve Mimarisi’, ‘Bizans’tan Osmanlı’ya İstanbul Mimarisinin Doğu Kökeni’ adlı eserleri kaleme alan ve Karoly Kos’un eserleri arasında en dikkat çekeni ise 1917 tarihine ait Rumeli Hisarı fotoğrafı oluşturuyor. O dönem sahil yolunun olmadığı ve denize sıfır yalıların yer aldığı fotoğrafta, Rumeli Hisarı’nın etrafında yerleşim yerinin olmadığı görülüyor. Bugün, sahil yolu, villa ve yalıların doldurduğu Rumeli Hisarı’na komşu tepelerin boş hali 100 yıllık süredeki değişime ışık tutuyor. Dikkat çeken bir diğer ayrıntı, Kos’un 100 yıl önceki fotoğraflarında görülen denize sıfır ahşap Osmanlı yalılarının günümüze kadar ulaşamamış olması.

3 bölümden oluşuyor

Küratörlüğünü Anthony Gall, Beata Fabo ve Gabor Fodor’un yaptığı sergi, ‘The Architect’, ‘Stambul’, ‘The Institution’ başlıklı 3 bölümden oluşuyor. Sergi, aynı zamanda Türk-Macar ilişkilerinin 20. yüzyıl dönemi ve 1977’de yaşamını yitiren Kos’un hayatının şimdiye dek pek tanınmayan dönemi hakkında önemli bir özet sunuyor.

‘Bu kareler geçmişe ışık tutuyor’

Budapeşte Başkent Belediyesi, Balassi Enstitüsü, Budapeşte Başkent Arşivi, Macar Milli Arşivi ile Kos ailesinin destek sağladığı serginin açılışına Macaristan İstanbul Başkonsolosu Hendrich Balazs ve Macaristan Dış Ticaret ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Judit Hammerstein da katılırken, Macar Kültür Merkezi Müdürü Gabor Fodor ise 1 Nisan’a kadar açık olacak sergi için “Eşsiz eserlerin görülmesi gerektiğine inanıyoruz. Kos’un arşivinden ilk kez çıkartılan eski İstanbul fotoğrafları Türk halkının ilgisini çekecektir. Karoly Kos, Macaristan’ın yetiştirdiği önemli isimlerden biri. Macaristan’ın yurt dışında kurulan ilk araştırma merkezi konumundaki Konstantinopolis Macar Bilimsel Enstitüsü, 1917 yılı Ocak ayında faaliyetlerine başlarken, 1917 Şubat ve 1918 Mayıs tarihleri arasında Osmanlı başkentindeki Karoly Kos da enstitüde görevliydi. Mimar Kos, o dönem kentin haritasını hazırlamıştı. Mimar Sinan’ın eserlerini inceleyen, şehrin geliştirmesiyle ilgili yönergeler konusunda önerilerde bulunan Kos’un fotoğrafları ise geçmişe ışık tutuyor. Türk halkı İstanbul’u Kos’un gözünden görmeli” diye konuştu.